تحقیق درباره كاربرد فسفر در كشاورزی
كاربرد فسفر در كشاورزي ( خوراك دام و طيور)
3-3-1 اهميت فسفر در بدن حيوانات
كلسيم و فسفر بيش از 70 درصد خاكستر بدن حيوانات را تشكيل مي دهند. متجاوز از 99 درصد كلسيم و (85-80 ) درصد فسفر بدن در اسكلت و اندامها قرار دارد. 14 درصد فسفر در بافتهاي نرم و يك درصد باقيمانده در مايعات بين سلولي ( 1994 Bordy ).
22 درصد كل مواد معدني بدن به فسفر اختصاص دارد كه بين استخوانها و بافتهاي نرم نقل و انتقال آن به همراه كلسيم مداوماً صورت مي گيرد. بطور كلي فسفر مجموعاً يك درصد وزني بدن حيوانات را به خود اختصاص مي دهد. اين ماده معدني يكي از مهم ترين مواد مورد استفاده در جيره دام و طيور است كه از نظر هزينه رتبه سوم را در بين ساير مواد غذايي مصرفي دارد. ( 1990Muir).
فسفر بصورت فسفات كلسيم غير محلولي هيدرواكسي آپاتيت در ساختمان استخوانها و دندانها بكار رفته است. ساختمان كريستالي مواد معدني استخوان شامل توالي آپاتيتها است و توسط فرمول هيدواكسي آپاتيت
3Ca3 ( PO4)2 (OH)2 محاسبه مي شود (scott 1992).
مطالعات بيو شيميايي هيدرواكسي آپاتيت نشان مي دهد كه بخش آپاتيت استخوان حاوي نسبت متوازن اجزاي Ca10(PO4)6 (OH)2 نيست بلكه 10 درصد كمبود كلسيم دارد. وقتي آپاتيت استخوان در معرض حرارت بين 300 تا 600 درجه سانتي گراد قرار داده مي شود يونهاي اورتو به پيروفسفات تبديل مي شوند از آنجايي كه پيرو فسفات در اثر حرارت و از دست دادن آب متراكم شدن بنيان هيدرواكسي متصل به گروه فسفات ايجاد مي گردد. اين تغيير را مي توان به عنوان معياري از معتدل بودن اجزاي آپاتيت استخوان دانست. كلسيم و فسفر هميشه به نسبت تقريبي (1 : 2) در بافتهاي بدن وجود دارند و اين نسبت حتي در شرايط كاهش جزئي ماده معدني استخوان نيز تغيير نمي كند. مقدار و محل تشكيل استخوان بستگي به غلظت كلسيم و فسفر دارد.
تحقیق درباره كاربرد فسفر در كشاورزی
اگر غلظت كلسيم يا فسفر بسيار كم باشد حتي فعاليت فسفاتاز نيز نمي تواند آهكي شدن استخوان را باعث شود.
علاوه بر استخوان فسفر نقش مهمي در عضلات، متابوليسم انرژيٍ ، كربوهيدارت، اسيد هاي آمينه، چربي، متابوليسم بافت هاي عصبي، شيمي نرمال خون، رشد اسكلت، انتقال اسيدهاي چرب و ساير ليپيدها عهده دار است و بصورت فسفات قسمت مهمي از اسيدهاي نوكلئيك (RNA , DNA ) را تشكيل داده است.
3-3-2 جذب فسفر
مقدار جذب فسفر به عوامل مختلفي از جمله منبع غذايي، نسبت كلسيم به فسفر، PH روده، مصرف لاكتوز و ميزان كلسيم، فسفر، ويتامين D ، آهن، آلومينيوم، منيزيوم و چربي جيره بستگي دارد. كلسيم و فسفر هميشه تقريبا 1 : 2 در بافتهاي بدن حضور دارند علت آن است كه اين نسبت در استخوان در حدود (1: 2/2 ) است و چون قسمت اعظم اين دو عنصر در استخوان قرار دارد بنابراين انتظار مي رود اين نسبت در جيره نيز رعايت شود تا حداكثر رشد را تأمين نمايد. (Scott , etoal 1982 ) .
تغييرات اين نسبت به مقدار زياد مي تواند روي جذب فسفر تأثير گذارد. محاسبه شده است كه براي ابقاي 2 گرم كلسيم در بدن به يك گرم فسفر نياز است. بنابراين مقدار اين نسبت در جيره بين (1:1 ) تا (1:2) توصيه مي گردد، و اگر (1:3) بيشتر شود اثرات نامطلوبي ايجاد مي كند در حالي كه كمتر از (1:1) بهتر تحمل مي شود.
رابطه بين كلسيم و فسفات پيچيده است نسبت اين دو هنگامي مورد سوال است كه مقدار فسفر جيره براي حداكثر رشد يا بيماري، تشكيل سنگ كليه و آهكي شدن بافتهاي نرم مطرح مي شود. اين نسبت تحت تأثير اين واقعيت است كه فسفر جيره سريعتر از كلسيم جيره جذب بافتهاي نرم مي شود.
فيتاتها كه به نسبت زيادي در غلات وجود دارند باعث كاهش قابليت جذب فسفر گياهي مي شوند. فسفري كه بصورت فيتات حبس شده توسط طيور قابل استفاده نيست مگر آنكه توسط آنزيم فيتاز و غيره تجزيه شود. در غير اينصورت بدن از كلسيم و فسفر جيره محروم مي شود و نياز به ماده معدني افزايش مي يابد.
علت آن اينست كه اين ماده ( اسيد هگزا فسفريك اينوز تبول) در PH پنج تا هفت املاح بسيار نامحلول كلسيمي در روده تشكيل مي دهد. در نشخوار كنندگان بعلت ترشح آنزيم فيتاز ميكروبي، فسفر حبس شده در فيتات آزاد شده و به مصرف حيوان مي رسد. جذب فسفر به نياز حيوان بستگي دارد يعني هر چه نياز بيشتر باشد جذب مؤثر تر خواهد بود.
تحقیق درباره كاربرد فسفر در كشاورزی
اگر فسفات توسط غذا تأمين شود بهتر است از املاح معدني فسفاته پتاسيم استفاده شود. فسفات جيره عمدتاٌ بصورت جيره ( استري) ظاهر مي شود و با هيدروليز تدريجي تقريباً بصورت آهسته وارد بدن شده و بطور موثري در فرآيندهاي متابوليكي مصرف مي شود.
فسفاتي كه بصورت غير آلي تأمين شود سريعاٌ جذب شده و بجاي مصرف توسط بافتها تمايل به دفع دارد ( Swan son 1992 ) .
اسيد يته پايين روده جذب كلسيم و فسفر را بدليل افزايش حلاليت آنها آسانتر مي سازد. بنابراين ترشح عادي اسيد كلريدريك يا H+ معده براي جذب موثر فسفر ضروري است.
برليوم در جيره بواسط تشكيل فسفات برليوم نامحلول جذب فسفات از روده كوچك را مختل مي سازد. (Scott 1982 ).
3-3-3 دفع فسفر
دفع فسفر از طريق كليه و روده انجام مي گيرد. دفع كلسيم و فسفر تحت كنترل است بخشي از كلسيم و فسفر فيلتر شده مجدداٌ از طريق كليه ها جذب مي گردد. آستانه دفع كلسيم از كليه ها بين 5/6 تا 8 ميلي گرم در 100 ميلي ليتر خون است. و در غلظت كمتر دفع نمي شود. در حيوانات شيرده مقدار زياد كلسيم و فسفر در شير ترشح مي شود كه غلظت آنها بالاتر از خون است.
در طيور تخم گذار نيز غدد مترشحه، پوسته تخم مرغ نيز فسفات كلسيم با يك نسبت كلسيم به فسفر 17:1 دفع مي كند. به همين دليل نياز كلسيم و فسفر مرغان تخم گذار از ساير گونه هاي حيواني بيشتر است و كمبود آن در جيره باعث نرم شدن پوسته تخم مرغ و در نهايت قطع تخمگذاري مي شود.
3-3-4 كمبود فسفر و عوارض ناشي از آن
كمبود فسفر به چند طريق مي تواند ايجاد شود. اول استفاده مداوم از تركيبات آلومينيوم دار بخصوص در جيره هاي كمبود فسفر كه با فسفات جيره تركيب و از جذب آن جلوگيري مي نمايد. دوم كمبود فسفر در اثر دفع آن كه در اثر گرسنگي و يا در افراد مبتلا به ديابت ايجاد مي شود. سوم كمبود فسفر جيره كه افزايش كلسيم پلاسما را باعث مي گردد. اگر فسفر و كلسيم نتوانند بطور طبيعي در بدن ذخيره شوند علت آن ممكن است به مقدار كم اين دو عنصر در غذا و يا عوامل مربوط به هضم و جذب آنها و عمدتاً ويتامين D مربوط مي شود. كمبود فسفر باعث بيماريها و عوارض از قبيل ريكتز و استئو مالاشي مي گردد.
تحقیق درباره كاربرد فسفر در كشاورزی
در طيور كمبود فسفر ( حدود 20% فسفر قابل دسترسي ) و افزايش كلسيم ( 24/2 درصد كلسيم و 45 درصد فسفر) باعث ايجاد ضايعات پاتولوژيكي شبيه توده غضروفي داخل مغز استخوان مي گردد و بسته به شرايط كمبود تعداد متفاوت خواهد بود. پاها به طرفين باز مي شوند و ممكن است شكستگي سر استخوان اتفاق بيافتد. كاهش ميزان اكسيژن و افزايش دي اكسيد كربن خون بدليل عدم استحكام دنده ها و خم شدن آنها، كاهش حجم قفسه سينه و دخالت در حركات تنفسي مشاهده مي گردد. مبتلايان در نهايت بواسطه نارسايي قلبي تلف مي شوند.
3-3-5 منابع فسفر مورد نياز
فسفر در مواد غذايي با منشأ گياهي، حيواني و معدني وجود دارد ولي قابليت دسترسي آنها براي موجود زنده بسته به نوع آنها متفاوت است منابع غذايي اهميت زيادي در تأمين فسفر مورد نياز طيور دارند. زيرا در حدود 50 درصد فسفر كل جيره توسط آنها تأمين مي گردد كه البته همه آنها قابل جذب نيست.
الف: منابع گياهي فسفر:
اكثر منابع گياهي فسفر بصورت فيتات يا فسفر فيتيتي است كه عمدتاً براي تك معده اي ها قابل جذب نيست. فيتات با بسياري از مواد معدني (كلسيم، منيزيم، روي ، منگنز) تركيب و قابليت جذب آنها را پايين مي آورد. مقدار قابل استفاده براي جوجه هاي جوان (0 – 10 ) درصد طيور تخمگذار 50 درصد گزارش گرديده است. (مير سليمي 1374 )
در حدود دو سوم تا سه چهارم فسفر منابع گياهي به شكل فيتات است كه معمولاٌ در
تحقیق درباره كاربرد فسفر در كشاورزی
پسورد: www.bazaarfile.ir
