جزوه فیزیولوژی تنفس

جزوه فیزیولوژی تنفس

فهرست
فصل 1- مقدمات
1-1 اصول مکانیک تهویه ریوی
2-1 فشارهای تنفس
3-1 حجم‌ها و ظرفیت های ریوی
4-1 مجاری تنفس
فصل 2- گردش ریوی
فصل 3- انتشار گاز در ریه
فصل 4- انتقال اکسیژن و دی اکسید کربن در خون و مایعات بدن
فصل 5- تنظیم تنفس

Hot Point فصل اول
– نقش تغییرات قطر در افزایش حجم قفسه سینه
– دلایل غیر فعال بودن بازدم
– مفهوم کشش سطحی و نقش آن در تنفس
– سورفاكتانت و اعمال آن در یه
– منظور از فشار جنب و فشار آلوئولي و فشار ترانس پولسونر
– حجم‌ها و ظرفيت‌هاي ريوي
– منظور از فضای مرده
– مقاومت در برابر جریان هوا در درخت برونشی
– عوامل موثر در ایجاد مقاومت مجاري هوايي

فیزیولوژی تنفس
فصل اول
1-1- اصول مکانیک تهويه ریوی
1-2- تنفس (respiration) = به مبادله گاز از خلال یک غشای بیولوژیک گفته مي‌شود که در دو سطح انجام می شود:

جزوه فیزیولوژی تنفس
الف/ تنفس خارجی یعنی تبادل گاز بین حبابچه ها و خون موجود در شبکه مویرگی جدار آن از طریق غضای بین آنها که غشای تنفسی گفته می شود.
ب/ تنفس داخلی یعنی تبادل گاز در اعماق بافت ها بین خون مویرگ‌ها در بافت و فضای بین سلولی و نیز بین فضای بین سلولی و سلول و سرانجام بین سيتوزول و میتوکندری
تهویه (ventilation)= جنبه‌های مکانیک تنفس، از قبیل چگونگی باز و بسته شدن قفسه سینه و ورود و خروج هوا را شامل می شود. محصول تهویه، دم و بازدم است.
قانون بویل = حاصلضرب فشار (p) و حجم (v) در یک محفظه، عدد ثابتی را تشکیل می دهد. در نتیجه حجم و فشار با یکدیگر نسبت عکس دارند یعنی با افزایش حجم فشار کاهش می یابد و بالعكس.
مقدار ثابت
نکته مهم – افزایش حجم قفسه سینه در هر سه قطر آن اتفاق می افتد.
1- قطر فوقانی – تحتانی – با انقباض دیافراگم این قطر افزایش می یابد.
2- قطر عرضی – بالا رفتن دنده ها سبب افزایش قطر عرضی و پایین آوردن دنده ها باعث کاهش قطر عرضی می شود (اثر دسته سطلی)
3- قطر قدامی – خلفی – شرط افزایش این قطر حرکت رو به جلوی جناغ و حرکت رو به عقب ستون فقرات یا هر دو این حالات می باشد چون ستون مهره ها ثابت است و چون جناغ در پایین و بالا آزاد است پس بالا رفتن دنده ها سبب جلو آمدن جناغ می شده که قطر قدامی – خلفی را افزایش می دهد.

عضلات تنفس:
به دو دسته عضلات دمی و بازدمی تقسیم می شود. دم در هر شرایطی فعال است در صورتیکه بازدم فقط در شرایط فعالیت و تنفس عمیق فعال است.

جزوه فیزیولوژی تنفس
عضلات دمی به 2 دسته عضلات دمی اصلی و فرعی تقسیم می شوند. عضلات دمی اصلی شامل 1- دیافراگم (که باعث افزایش همه قطرهای قفسه سینه می شود) 2- بین دنده ای خارجی و 3- عضله بالا بردن دنده می باشد. این سه عضله در هر شرایطی (خواب – بیداری، استراحت و فعالیت در تمام طول عمر به طور ريتميك و منظم منقبض و منبسط می شوند.
عضلات دمی فرعی که فقط در زمان فعالیت و نیز در زمان دم عمیق فعال می شوند شامل استرنوكليدو و ماستوئید – اسکالن ها – داندانه‌اي قدامي – سینه ای بزرگ – سینه‌ای کوچك و عضله پره نازال می‌باشد.
عضلات بازدمی : در واقع تمامی این عضلات فرعی هستند و فقط در زمان فعالیت بکار می افتند. در شرایط استراحت غیر فعال می باشند. شامل عضله بین دنده ای قدامی و عضلات جدار شکمی
نکته مهم
دلایل غیر فعال بودن بازدم:
1. وزن دنده ها – این عامل فقط در حالت عمودی بدن مثل شرایط ایستاده موثر است.
2. خاصیت بازگشت ارتجاعی ریه ها – این عامل نقش اصلی را در غیر فعال بودن بازدم ایفا می ک ند.
عوامل موثر در بازگشت ارتجاعی ریه ها:
1. رشته یا الیاف ساختمانی (ریه دارای الیاف الاستین و کلاژن است).
2. کشش سطحی (Surface Tension)
منظور از کشش سطحی ، نیرویی است که در سطح آب وجود دارد. اگر ملکولهای عمقی آب را در نظر بگیریم این ملکولها همواره در معرض نیروهای پیوستگی

جزوه فیزیولوژی تنفس

ملکولهای اطراف خود قرار داشته و به همه جهات کشیده می شوند پس نیروهای وارده بر آنها همدیگر را خنثی می کنند اما ملکولهای سطحی از طرفین همدیگر را جذب می کنند و به ردیف زیری بشدت متصل هستند و از جهت بالا جذب نمی‌شوند که این پیوستگی شدید ملکولهای سطحی باعث ایجاد نیرویی در سطح می شود که به آن کشش سطحی می گویند. پس، کشش سطحی نیرویی است که روی خط فرضی به طول 1 سانتی متر در سطح مایع عمل می کند و واحد آن dyn/cm است در صورتیکه سطح کروی مانند حبابچه باشد، نیروهای که بر نقاط موجود. در سطح وارد می شوند با یکدیگر زاویه ای می سازند که برایندی به طرف مرکز حبابچه خواهد داشت و سبب فشاری به طرف داخل می شود و سرانجام این کشش باعث روی هم خوابیدن حبابچه ها می شود. پس کشش سطحی، نیروی بازگشت ارتجاعی را افزایش می دهد. یکی از عواملی که سبب جمع شدن ریه بعد از دم و بازدم می شود همین کشش سطحی است.
نقشهای سورفکتانت : 1. کاهش کشش سطحی در حبابچه‌ها. سورفکتانت مخلوط پیچیده ای از چندین فسفولیپد و پروتئین و یو نها می باشد. مهمترین اجزای آن عبارتند از : دی پالميتوئيل فسفاتيديل كولين:
اپوپروتئین های سورفکتانت و Ca.
فسفولپیدها مسئول کاهش کشش سطحی هستند. سورفکتانت با قرار گرفتن روی لایه سطحی ملکولی آب در حبابچه بخش هيدروفيل آن در لایه سطحی حل شده و بخش هیدرو خوب آن در بیرون قرار بگیرد. ارتباط بين مولکولهای اب لایه سطحی را با یکدیگر قطع کرده و کشش سطحی را کم می کند.
سورفکتانت بوسيله سلولهاي اپی تلیال حبابچه ای نوع II که حدود 10 درصد سلولهای سطحی حبابچه‌اي را تشکیل می دهند. ساخته می شوند
2. تثبیت اندازه حبابچه ها:
اگر حبابچه کوچکی را در نظر بگیریم فشار موجود در حبابچه کوچک بیشتر از حبابچه بزرگ است. طبق قانون لاپلاس:

جزوه فیزیولوژی تنفس
ـــــــــــــــــــ = فشار
پس هر قدر شعاع کوچکتر شود فشار بیشتر خواهد شد پس در حبابچه‌هاي کوچک فشار بیشتری در مقایسه با حبابچه های بزرگ داریم در ریه های طبیعی بین حبابچه ها ارتباط وجود دارد (هم از طریق مجاری حبابچه ای و نیز سوراخهای کُهن که در آلونولها هستند) با وجود این ارتباطات و دانستن این نکته که فشار در حبابچه کوچک بیشتر از حبابچه بزرگ است، انتظار مي‌رود که حبابچه کوچک بدليل فشار بیشتر هوای داخل خود را به حبابچه بزرگ تخلیه کند که به این پدیده ناپایداری حبابچه ای گویند. این پدیده از نظر تئوریک درست است اما در عمل اتفاق نمی‌افتد و یکی از مهمترین دلایل پیشگیری کننده از این مسأله و در واقع تثبیت اندازه حبابچه ها وجود سورفکتانت است.
علت: اگر اندازه حبابچه ای کوچکتر است بدلیل اين است که هوای کمتری وارد آن شده است نه اینکه از نظر ساختمانی استعداد دریافت هوای کمتری را دارد پس اگر هوای بیشتری به آن وارد شود اندازه آن نیز بزرگ خواهد بود پس حبابچه های کوچک و بزرگ از نظر سلولهاي تشکیل دهنده حدوداً برابرند. پس تعداد سلولهای تيپ II در آنها برابر است. در حبابچه های کوچک این تعداد سلول در سطح کمتری پخش شده اند پس غلظت سورفکتانت در حبابچه های کوچک بیشتر از حبابچه های بزرگ بوده در نتیجه کشش سطحی در حبابچه کوچک بیشتر از حبابچه بزرگ. کاهش خواهد یافت. بنابراین با تغییر کشش سطحی در ایندو حبابچه، اثر اختلاف فشار آنها تعدیل می شود یعنی حبابچه ای که فشار آن بعلت بزرگ بودن شعاع، در حال کم شدن بود بعلت کم شدن غلظت سورفکتانت کشش سطحی اش افزایش می یابد یا این کمبو رفع شده و در مورد حبابچه های کوچک بلعکس اتفاق می افتد.
کمبود سورفکتانت در ریه ها ، مشکلزا می باشد.
1. تورادان نارس – سندرم زجر تنفسي نوزادان
در افرادیکه تحت حراجی باز سینه قرار گرفته و کم خوني ریه داشته اند، در

جزوه فیزیولوژی تنفس

پسورد فایل: www.bazaarfile.ir

مطالعه بیشتر