وضعيت خودرو سازان قبل و پس از عضويت در سازمان تجارت جهانی

وضعيت خودرو سازان قبل و پس از عضويت در سازمان تجارت جهانی

رشد صنعت و فشار رقابت در بازار خودرو ايران
چكيده
سازمان تجارت جهاني (WTO) به عنوان يكي از 118 مولفه‌ جامعه¬ موج سوم(1)، و همچنين تحولات پارادايمي در صنايع خودروسازي جهاني كه در آستانه ورود به قرن دوم حيات خود است، استراتژيك¬‌ترين چالشها، براي خودروسازان نوپاي منطقه¬اي به ويژه شركتهاي خودروساز ايراني به حساب مي¬آيند. اين مقاله گزيده‌هاي مطالعه‌اي را ارايه مي‌دهد كه الزامات بسترسازي در زيرساختهاي رقابتي صنايع خودروسازي ايران جهت ورود به سازمان تجارت جهاني مورد بررسي قرار داده است. در اين پژوهش ابتدا با استفاده از روش¬شناسي SD اوضاع رقابتي شركت ايران خودرو (به عنوان پايلوت جهت به كارگيري نتايج حاصل از تحقيق) براي زمانهاي قبل از پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني و در مقايسه با ساير رقباي داخلي، مدل¬سازي شده و سپس با اعمال دو سناريو به مدل، مبني براينكه اگر بسترسازيهاي لازم جهت ورود ايران به مذاكرات دو يا چند جانبه اين سازمان در بخش صنعت خودرو صورت بپذيرد و يا نپذيرد، چالشهاي (قطعي) و فرصتهاي (احتمالي) پيش روي شركت ايران خودرو (در حوزه‌ خرد) و بخش صنعت خودرو (در حوزه كلان) پس از پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني، و با حضور رقباي خارجي در بازار داخل، چه خواهد بود؟ در نهايت سياستهاي بهينه مبني بر اينكه آيا بسترسازي در زيرساختهاي رقابتي بخش صنعت خودرو لازم است ياخير- به ورودي مدل اعمال شده، و مورد آزمون و بررسي قرار مي گيرد.
مقدمه
در حالي¬كه تاكنون 180 كشور جهان(2) رسما” به عضويت سازمان تجارت جهاني در آمده¬اند و يا جهت پيوستن كامل به آن به عنوان عضو ناظر مشغول مذاكرات دو يا چند جانبه هستند، اما همچنان پيوستن كامل ايران به اين سازما ن مهم و تاثيرگذار بر اقتصاد جهاني در هاله¬اي از ابهام قرار دارد. اگرچه پيوستن به اين سازمان يك ضرورت و الزام اجتناب¬ناپذير براي كشورهاي غير عضو از جمله ايران در دنياي با تغييرات پر شتاب امروز كه پيوسته با ادغامها و تركيبهاي اقتصـادي همراه است، به حســـاب مي آيد، اما مطالعات نشان مي¬دهد(بهكيش 1380)، حذف حجم عظيمي از بخش¬هاي صنعتي و بنگاه¬هاي اقتصادي كشورمان در آستانه¬ پيوستن كامل به اين سازمان، و تبعات كوتاه¬مدت ناشي از آن، از جمله بحران بيكاري و عدم توزيع عادلانه¬ي درآمدها، واقعيتي است¬كه مديريت كلان كشور را به چالش مي¬طلبد. مجله اكونوميست(2000) طي گزارشي اعلام مي¬كند: ” در حالي كه كل بخشهاي صنعتي دنيا به 137 گروه تقسيم¬بندي مي¬شوند، ايران طي 30 سال گذشته در بيش از 106 مورد از آنها سرمايه گذاري كرده، كه بيش از 80 درصد از آنها به دليل فقدان مزيت ناموفق بوده، و پيش¬بيني مي¬شود كه در بدو پيوستن كامل ايران به اين سازمان، تنها 20 درصد از آنها در گردونه رقابت واقعي باقي بمانند”. همچنين مطالعه¬اي ديگر(خالصي – 9731) مي¬افزايد: صنعت خودرو، صنعت بسيار تاثيرگذاري بر پيكره¬ اقتصاد ملي و جهاني است، به طوري كه حجم قابل توجهي از درآمد ملي ايران (حدود 5/3 درصد از GDP ) را به خود اختصاص داده و حدود 500 هزار نفر به طور مستقيم و غير مستقيم در اين بخش از اقتصاد كشور اشتغال دارند. گزارشهاي اعلام شده توسط آنكتاد نيز نشان مي دهد، در مقياس جهاني هم، اهميت صنعت خودرو به گونه¬اي¬ است¬كه، متوسط شاخص فراملي¬گرايي براي 12 شركت بزرگ خودروسازي دنيا كه در فهرست100 شركت برتر جهان نيز قرار دارند حدود 50 درصد است و طي دو دهه¬ گذشته سهم اين بخش از اقتصاد از تجارت جهاني، سالانه 8/8 درصد بوده وحجم مبادلات مربوط به آن از 149 ميليارد دلار در سال 1998 به 486 ميليارد دلار در سال 2000 افزايش يافته است. بنابراين، پژوهش در مورد آينده صنعت خودروي ايران (كه متاثر از تحولات ساختاري در صنايع خودروسازي جهاني و قوانين سازمان تجارت جهاني است)، در يك محيط رقابتي پويا اهميت ويژه¬اي پيدا مي كند. اين مقاله يافته¬هاي مطالعه¬اي را ارايه مي¬دهد كه زيرساختهاي رقابتي بخش صنعت خودروي ايران را قبل و بعد از پذيرش الزامات سازمان تجارت جهاني، و لزوم بسترسازي در آنها را مورد بررسي قرار داده است. چالشهاي اساسي دراين مطالعه عبارتند از:
– اوضاع زيرساختهاي رقابتي براي بخش صنعت خودروي ايران درشرايط انحصار ( قبل از پيوستن ايران به سازمان تجارت جهاني) چگونه است؟
– آيا زيرساختهاي يادشده قبل از قرارگرفتن در يك محيط رقابتي واقعي نياز به بهبود و ترميم دارند؟
– پارادايم¬هاي در حال ظهور در صنايع خودروسازي جهاني كه ريشه¬هاي فناوري دارد، چه هستند؟
– پذيرش الزامات اين سازمان، چه تاثيراتي را بر زير ساختهاي رقابتي صنعت¬خودروي ايران خواهد گذاشت؟
– درشرايط رقابت واقعي، و با حضور رقباي خارجي، چه حلقه¬هاي با بازخورد منفي¬اي شكل خواهد گرفت كه موجب تضعيف و يا حذف مدل هاي رشد در زيرساختهاي رقابتي بخش صنعت خودروي كشور در

وضعيت خودرو سازان قبل و پس از عضويت در سازمان تجارت جهانی

پسورد فایل: www.bazaarfile.ir

مطالعه بیشتر