تحقيق درباره مديريت اسلامی آنگونه كه بايد باشد و اجراء شود
قبل از هر چيزي مي‌خواهم مقدمه‌اي دربارة مديريت بيان كنم تا مطلب فوق را بهتر درك كنيم .
تا قبل از انقلاب صنعتي علم مديريت در قلمرو فلسفه قرار داشت و فلاسفه بطور غير مستقيم روشهايي را براي حسن رفتار انسانها و روابط اجتماعي و نيز امور مربوط به آنها ارائه مي‌دادند.اما بعد از انقلاب صنعتي به دليل رشد بنيه‌هاي اقتصادي و توسعة مؤسسات و سازمان‌هاي صنعتي ، دگرگوني قابل ملاحضه‌اي در نظام اجتماعي و سياسي جامعه بوجود آمد ، و محققان در راستاي اين تحولات و دگرگوني در صدد برآمدند تا روشهاي سيستماتيك و تئوريهاي جديدي را كه مناسب با تكامل صنعتي باشد به نظام اجتماعي عرضه كنند .
حاصل اين پژوهشها و تحقيقات منجر به ظهور علم مديريت در جهان غرب پس از انقلاب صنعتي گرديد .
جوهر ذاتي اين علم مبتني بر افزايش فراوده‌هاي اقتصادي و كالاهاي صنعتي بود ، و تنها راهها توليد بهتر و دست‌يابي با سود بيشتر را نشان مي‌داده‌است ، و همين امر موجب شد كه كارفرمايان و صاحبان سرمايه رشد چشم گيري پيدا كرده و در مقابل كاگران به ابزار توليد مبدل گردند و تضادها و برخوردها طبقاتي بين آنها به اوج خود برسد .
تحقيق درباره مديريت اسلامی آنگونه كه بايد باشد و اجراء شود
براي نمونه به پايه‌اي از نظرات انديشمندان غرب در اين زمينه استفاده مي‌كنيم .
فايل ميگويد : علم و هنر متشكل و هماهنگ نمودن و رهبري و كنترل فعاليت‌هاي دسته‌جمعي براي رسيدن به هدف يا هدفهاي مشترك را مدريت مي‌نامند . « كتاب علم مديريت و روابط انساني ، ناصر شادرخ »
آقاي چارلزاف آستن ميگويد : مديريت و اداره كردن براي بعضي هنر است و براي بعضي علم ، مديريت خواه علم باشد ، خواه هنر تاريخ بشري گواه آن است كه توانائي شخص در رسيدن به يك هدف مشخص بوسيلة افراد ديگر يكي از مهمترين و با ارزشترين هنرها در علوم انساني است « بيماريهاي مديريت چارلزلف آستن-ترجمة سيروس پرهام»
و بلاخره تعريفي كه اكثريت متخصصان علم مدريت آنرا قبول دارند ، مدريت را انجام دادن كارها بوسيله و از طريق ديگران ميدانند .
به طوري كه از تعريف فوق بر مي‌آيد ، مديريت عمدتا بستگي به دو عامل دارد ، اول تامين هدف سازمان به هر طريق ممكن ، و دوم وجود نيروي انساني . بر اساس توجه و اولويت قرار دادن هريك از اين دو عامل ، نظريه‌ها و مكاتب مختلفي بوجود آمدند كه مجموعا از آنها به‌عنوان مديريت علمي ياد مي‌شود . از جملة آن نظريه‌هاي مكيت مديريت علمي تيلور است . نامبرده مسائلي را از جهت پيشبرد اهداف سازمان مورد بررسي قرار داد كه بعدا به‌عنوان اصول مديريت علمي تيلور نام گرفت و آن اصول عبارتند از :
1. تفكيك ، تخصص و تقسيم كار به كوچكترين جزء ممكنه و به‌طريق علمي .
2. پيدا كردن بهترين روش انجام كار .
3. يافتن استاندار انجام كار .
4. استخدام بر اساس تخصص و از طريقة علمي .
5. وضع دستمزدها با توجه به‌انجام كار و نه فقط از روي قدمت خدمت .
6. همكاري بين مدير و مجري براي حصول اطمينان از انجام كارها .
7. تقسيم كار به تساوي بين مدير و مجري با تفكيك وظايف مديريت از وظايف اجرائي .
از جمله اشخاص ديگري كه وظايف مديريت را با ارائة اصولي تبيين نموده‌است ، هانري فايول فرانسوي است كه بعدا به مكتب يونيورساليست يا همگاني معروف گرديد . اصول مكتب همگاني مديريت عبارتند از :
1. وابستگي اختيار و مسوليت
2. وحدت فرماندهي
3. وحدت مديريت
4. ارتباط موازي
5. تقسيم كار
6. انضباط
7. پرداخت در برابر انجام كار
8. تمركز امور سازماني
9. نظم و عدالت
10. ايجاد سيستم كار بر خدمتي
11. ابكار و قسمتها
12. تابعيت منافع شخصي از منافع عمومي سازمان
بطوريكه ملاحضه مي‌شود در اينگونه مكاتب صرفا هدف سازمان ملاك و مبنا قرار گرفته‌است و نقش انسان در فرآيند كارها ناچيز و يا ناديده گرفته شده‌است .
تحقيق درباره مديريت اسلامی آنگونه كه بايد باشد و اجراء شود
به‌خاطر ضعف محسوس و آشكار در نظريه‌هاي فوق ، شخص ديگري بنام النون مايو مكتب روابط انساني را بنيان نهاد ، ايشان طي آزمايشات مكرر بر روي كارگران يك كارخانه متوجه اين حقيقت شد كه عامل روحي نقش مهمي در افزايش سطح محصول كارخانه دارد و حتي نقشي كه عامل روحي در ايجاد انگيزه و علاقه در كارگران دارد با عوامل مادي اصلا قابل مقايسه نمي‌باشد .
بهرحال مديريت صنعتي نه‌تنها مشكل جامعه را حل نكرد بلكه بر وخامت اوضاع افزود و روح ماشين گرائي و ابزار زدگي را در مردم حاكم نموده و شخصيت وجودي آنان را به بوتة فراهوشي سپرد . سرانجام در مقابل مشكلات عديده و فراواني كه روز به روز در حال افزايش بود جامعه شناسان و روانكاوان به اين فكر افتادند كه صرفا مديريت صنعتي تكاپوي نياز بشر را نميكند ، بلكه بايد براي هر مؤسسه‌اي با توجه به ساختار تشكيلات آن مديريت مجزائي تدوين نمود . لذا مي‌بينيم در قرن بيستم انواع مديريت از قبيل مديريت آموزشي و نظامي و سياسي و غيره به جامعه بشري در غرب مي‌شود .
با اطمينان مي‌توان گفت همة اين مديريت‌ها از درجة بهره‌وري و پويايي لازم برخوردار نيستند ، زيرا كه اصول اخلاص و انساني در آنها رعايت نشده‌است .
در حوضة مديريت چه صنعتي و چه آموزشي و … يكسري عوامل اخلاقي وجود درند كه بدون توجه به آنها مفهوم مديريت كامل نمي‌شود ، و از اينكه اغلب روشهاي مديريت از جامعيت و قوت لازم برخوردار نيست ، بدليل ناديده انگاشتن همان عوامل مهم است .
تحقيق درباره مديريت اسلامی آنگونه كه بايد باشد و اجراء شود
مكتب اسلام علم مديريت را صرفا در چارچوب فن و حرفة عملي محصور نميكند ، بلكه به مسائل رواني و اخلاقي در محيط كار و فعاليت بيشتر اهميت مي‌دهد ، وقتي سلامت يك نظام و تشكيلات را رهين حاكميت همان اصول و مباني مي‌داند .
از آنجا كه هدف نهائي در نظام اسلامي ، تحكيم ارزش‌هاي الهي و تعميم عدالت در جامعه است ، بر دولتمردان و مسؤلان نظام فرض است كه زمينه‌ها و قابليت‌هاي لازم را در ابعاد مختلف بوجود آورند و عوامل منفي و بازدارنده را شناسائي و در صدد محو و نابودي آن برآيند .
اگر قالب‌هاي ساخته‌شدة فرهنگ غرب و ساير بيگانگان از جهات مختلف سياسي ، اقتصادي و اداري شكسته نشود و از نو بر مبناي اصول و مباني خواست اسلام پي ريزي نگردند ، ريشه‌هاي بجا مانده از نظام طاغوت مجددا جوانه مي‌زنند و عنقريبا ، دستتاوردهاي انقلاب و ارزش‌هاي متعالي اسلام را محو و بي اثر خواهند ساخت .
بديهي است كه در هر حركت بنيادي ، تحول نمادها و سيستم‌هاي دولتي در اولويت قرار دارند ، چون اگر دولت صالح باشد مردم نيز صالح خواهند شد و بلعكس اگر دولت فاسد باشد مي‌تواند مردم را فاسد و ناصالح بار آورد ، حتي نقش دولت در تربيت مردم از نقش خانواده هم بالاتر است . حضرت علي (ع) در اين رابطه مي‌فرمايند « الناس بزمانهم اشبه منهم بآبائهم » شباهت مردم به حكومت حاكم بيشتر از شباهت مردم به پدران خويش است .
به لحاظ اهميت نقش زمامداران در اصلاح امور است كه اسلام تاكيد دارد حكومت بايد در دست انبياء و ائمه معصومين (ع) و فقهاء جامع الشرايط باشد چون انبيا و اولياي خدا افرادي صالح و متقي و از هوي و هوس و مقاصد مادي بدور مي‌باشند ، مآلا از هركس به زمام داري شايسته ترند .
تحقيق درباره مديريت اسلامی آنگونه كه بايد باشد و اجراء شود
با توجه به تعريف كلي مديريت كه به طور مختصر آن را ذكر كرديم و خلاصه‌اي از مديريت غربي را توضيح داديم به تعريف مديريت اسلامي مي‌پردازيم :
مديريت به طور مطلق يعني حسن تدبير در امور جهت نيل به اهداف تعيين شده . اما هدفها بر اساس نوع مكاتب متفاوت مي‌باشند مثلا در محافل شرقي و غربي هدف از مديريت استفاده كامل از نيروهاي انساني و مادي جهت دست‌يابي به سرمايه و منافع بيشتر مي‌باشد . اما در اسلام هدف بر مبناي معيارهاي مادي طرحريزي نشده‌است بلكه هدف در اسلام منتهي شدن همة امور به خداوند متعال است ( الي الله المصير ) و منظور از ايجاد نظم كامل و فراهم نمودن زمينه رشد و حركت انسان ، به خاطر تامين همان هدف است .
( به برالاهر يفصل الايات لعلكم بلقاء ربكم توقنون ) .
او عالم را با نظامي محكم و آيات قدرت را با دلائلي مفاصل و منظم ساخت باشد كه شما بندگان به هدف اصلي خود كه معرفت خدا و وصول به عالم بقاست پي ببريد . (سوره رعد – آيه 2 )
بنابر اين مديريت اسلامي عبارتند از : ايجاد هماهنگي در اجزاء يك نظام و فراهم نمودن زمينة رشد مطابق قرآن و سنت و سيوة معصومين (ع) جهت سير انسانها بسوي الله .
با توجه به تعريف مدريت اسلامي به تعريف برخي از اجزاء آن مي‌پردازيم .
تعريف نظام : نظام عبارت از اجزائي كه بمنظور تامين هدف مشترك با يكديگر ارتباط و منطقي و هماهنگ بر قرار مي‌كنند مانند نظام اجتماعي و نظام تربيتي و نظام آفرينش .
تعريف مدير : كسي است كه مسئوليت هماهنگي و تنظيم ارتباط اجزاء يك تشكيلات با نظام را بعهده دارد . بنابر اين مدير بعنوان يك محور عمل مي‌كند و همة اجزاء حول آن
تحقيق درباره مديريت اسلامی آنگونه كه بايد باشد و اجراء شود
پسورد فایل: www.bazaarfile.ir
