طراحی و محاسبه شاخص های اندازه گيری بهره وری در معاونت توسعه مديريت و منابع
مقدمه :
بهره وري اگرچه از ديرباز براي انسانها آشنا بوده است، ليكن مطالعات مرسوم و علمي درخصوص بهره وري مربوط به گذشته نزديك مي باشد.
هرچند اولين تلاش علمي در جهت معرفي بهره وري از قرن 18 توسط آدام اسميت در كتاب ثروت ملل آغاز شد و بهره وري را تقسيم كار براي افزايش كارآيي نام برد، ليكن امروزه بهره وري از يك سنجش صرفاً كمي و داشتن يك معيار يا محك جلوتر رفته و به يك فرهنگ عمومي تبديل شده است. در حال حاضر تعاريف مختلفي براي بهره وري ارائه شده است. ازجمله اينكه Clque «كلاگ» معتقد است سطح بالاي زندگي مرهون بهره وري بالاي اقتصاد است و Goldner (گلدنر) و Stenier (اشتانير) كه تحقق دستمزد بيشتر و ساعات كار كمتر را حاصل افزايش سطح بهره وري مي دانند.
Jan forestide كاهش قيمت فروش و افزايش قدرت خريد و ارتقاء سطح زندگي و تسريع در پيشرفت اجتماعي را از اهداف بهره وري مي داند و كارل ماركس لنين معتقد است كه بهره وري كار اساسي ترين ابزار براي پيروزي مستقيم اجتماعي اشتراكي مي باشد. در يك نگاه كلي بهره وري كليد اصلي خوشبختي و رفاه در نحوه كار و بازدهي واحدهاي توليدي و خدماتي بوده و ارزش افزوده بدست آمده از كالاها و محصولات مي بايست نسبت به ارزش كل منابع مصرفي فزوني داشته باشد.
نقش مديريت و سياستگزاري مناسب در افزايش بهره وري عليرغم تغيير و تحولات دروني افراد بسيار حياتي و مؤثر مي باشد به گونه اي كه مديريت علمي علاوه بر ترويج تفكر بهره وري در سيستم با راهكارهاي مفيد و منظم تمامي منابع را براي حداكثر ارزش افزوده بكار مي گيرد.
طراحی و محاسبه شاخص های اندازه گيری بهره وری در معاونت توسعه مديريت و منابع
رشد اقتصادي و توسعه كشورها نيز ارتباط مستقيم با وضعيت بهره وري دارد به گونه اي كه افزايش شاخص توليد ناخالص ملي كه شرط لازم براي بهره وري از يك زندگي با كيفيت بهتر و بالاتر است تنها در صورت افزايش ميزان دستاوردهاي اقتصادي حاصل مي شود.
ملتهاي ثروتمند ملتهايي هستند كه بهره ور باشند وبا استفاده از تكنولوژي روزآمد از نهاده هاي خود به نحو مؤثري استفاده نمايند.
در اين مطالعه گام اول در بهره وري يعني مباني تئوريك بهره وري و متدولوژي سنجش و اندازه گيري بهره وري مورد بررسي قرار گرفته و روشهاي اندازه گيري اثربخشي و كارآيي نيز از محورهاي عمده فعاليت مي باشند.
روش اجرا :
طرح در طي 3 مرحله به اجرا درمي آيد كه عبارتند از :
1. بررسي و تبيين اهداف و استراتژي ها و مأموريت و وظايف حوزه معاونت توسعه مديريت و منابع با بهره‌گيري از دو منبع برنامه سوم توسعه اقتصادي اجتماعي فرهنگي كشور و اهداف و شرح وظايف و مأموريت هاي سازماني معاونت مذكور
در اين راستا فعاليتهايي از جمله متون قانوني بررسي و احصاء برنامه هاي مستقيم و غيرمستقيم مرتبط با حوزه معاونت و بررسي ساختار و حيطه وظايف و برنامه هاي كلان وزارت بهداشت و معاونت توسعه صورت مي گيرد.
2. بررسي مباني تئوريك اندازه گيري بهره وري و معرفي شاخص هاي اندازه گيري بهره وري با استفاده از شناسايي شاخص هاي سنجش بهره وري (كارآيي و اثربخشي) در حوزه معاونت توسعه
در اين ارتباط فعاليتهايي ازجمله مطالعه كتب حاوي الگوها و روشهاي اندازه گيري بهره وري و شاخص هاي آن، بررسي شاخصهاي پيشنهادي سازمان مديريت و برنامه ريزي و انجام مطالعات تطبيقي و تعيين شاخص هاي بهره وري موردنظر مي باشد.
طراحی و محاسبه شاخص های اندازه گيری بهره وری در معاونت توسعه مديريت و منابع
3. تدوين نظام اندازه گيري بهره وري حوزه معاونت توسعه با طراحي نرم افزار مناسب، اندازه گيري بهره وري در يك دوره مشخص از جمله فعاليتهاي اين مرحله مي باشد.
يافته ها:
در بخشي از طرح ساختار كنوني وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي مدنظر قرار گرفته و براساس آخرين تشكيلات موجود شرح وظايف كلان اين وزارتخانه در حوزه هاي تحت پوشش اداري مالي- بهداشت و درمان و آموزش پزشكي و غذا و دارو تبيين گرديده است.
براساس تشكيلات موجود نقش اجرايي وزارت متبوع بيشتر شده و 33% وظايف اداري – مالي، سياستگزاري، خط مشي و برنامه ريزي و هماهنگي 39% هدايت و نظارت و 27% نيز داراي حمايت و اجرا مي باشد كه نقش اجرايي در زمينه دارو و غذا براي اين وزارت لحاظ نگرديده است.
تشريح هدف محوري وزارت بهداشت كه همانا فراهم كردن موجبان تأمين بهداشت و درمان كليه افراد كشور ازطريق تعميم و گسترش خدمات بهداشتي درماني و آموزش مي باشد از مباحث مطرح شده بوده كه با ارائه وظايف اساسي اين وزارت ارائه مي يابد.
ارائه بخشي از طرح اهداف و سياستهاي مرتبط با حوزه كاري معاونت توسعه با استناد به برنامه هاي توسعه اقتصادي اجتماعي و عمراني قبل و بعد از انقلاب بيان گرديده و باتوجه به تشكيل معاونت توسعه در سال 1379 و با مطالعه مستندات موجود نسبت به جمع آوري و تلخيص مأموريت اهداف بلندمدت و كوتاه مدت معاونت توسعه اقدام گرديد.
وظايف تمام معاونت توسعه مديريت ومنابع به شرح زير احصاء گرديده است :
تأمين و ارائه خدمات ستادي براي توسعه سازماني
تأمين و ارائه خدمات ستادي براي توسعه مديريت منابع انساني و مالي
تأمين و ارائه خدمات ستادي براي توسعه مديريت منابع اطلاعاتي و فيزيكي
مديريت اجراي كليه منابع انساني، مالي، فيزيكي و اطلاعاتي
شناسايي اهداف بلندمدت و كوتاه مدت و عملياتي واحدهاي زيرمجموعه معاونت توسعه شامل دفتر حقوقي و امور مجلس – دفتر توسعه مديريت وتحول اداري-
طراحی و محاسبه شاخص های اندازه گيری بهره وری در معاونت توسعه مديريت و منابع
اداره كل منابع انساني و منابع مالي وبودجه – اداره كل منابع فيزيكي – اداره كل ذيحسابي و اداره امور عمومي و دفتر تحقيقات كاربردي از جمله اقدامات ديگر مي باشد.
در بخش بعدي ضمن تشريح مدل انتخابي بهره وري مباني تئوري افزايش بهره وري در سازمان و اجزا آن يعني كارآئي و اثربخشي تبيين گرديده و راههاي اندازه گيري شاخص هاي كارآيي و اثربخشي با روشهاي سنتي و مدرن به تفصيل شرح داده شده اند.
نحوه تعامل و تداخل بين كارآيي و اثربخشي و تأثير آن بر روي بهره وري ازجمله كارهاي ديگر طرح بوده است.
درالگوي پيشنهادي اندازه گيري بهره وري مأموريت هريك از واحدهاي سازماني معاونت توسعه براساس 3 مؤلفه برنامه ريزي – اجرا و ارزيابي مشخص گرديده است و نحوه محاسبه شاخص هاي بهره وري در بخش منابع و محصول با ارائه جدول محاسبه اين شاخص ها ذكر گرديده است.
در بخش آخر با بررسي اهداف و استراتژي ها و مأموريت سازماني حوزه معاونت توسعه و بامقايسه روشهاي مختلف اندازه گيري بهره وري مدل مناسب جهت تعيين شاخص هاي بهره وري، كارآيي و اثربخشي معاونت توسعه و دواير آن در قالب يك برنامه نرم افزاري كه شاخص هاي مذكور هم به صورت مجزا و هم به صورت بهره وري كل واحد و كل معاونت براساس نوع فعاليت در سالهاي مختلف احصاء نمايد، طراحي گرديده است.
نتيجه گيري:
آنچه مسلم است طراحي شاخص ها و درنهايت محاسبه بهره وري درهر مجموعه مي تواند ضمن برآورد وضعيت موجود و مقايسه آن با گذشته حركت به آينده را نيز براي پيشبرد اهداف يك مجموعه ترسيم نمايد. بي ترديد اگر محاسبات با شاخص ها و اعداد و رقم هاي كمي نيز بيان شده باشند به نحو مطلوبتري مديران مجموعه را از وضعيت سازمان آگاه مي نمايند. در طرح مذكور عليرغم سعي و تلاش فراوان براي به نتيجه رسيدن طرح فقط برنامه و نحوه محاسبه بهره وري ذكر گرديده است.
اگر داده ها و اطلاعات موردنياز در قالب فرمولها و
طراحی و محاسبه شاخص های اندازه گيری بهره وری در معاونت توسعه مديريت و منابع
پسورد فایل: www.bazaarfile.ir
