نقش فضای سبز و اهميت آن در زندگی انسان

نقش فضای سبز و اهميت آن در زندگی انسان

فهرست

1- نقش فضاي سبز و اهميت آن در زندگي انسان
2- ضوابط اكولوژيك فضاي سبز شهري
3- اثرات مفيد فضاي سبز شهري
4- استاندارد بين المللي فضاي سبز
5- مفهوم و هدف طراحي پاركها و پرديس سازي
6- مشخصات فني و اجرايي عمليات جنگل كار پروژة اريس پرديس
7- از انتخاب زمين تا احداث باغ
8- مناطق جديد
9- انتخاب گونه‌ها
10- اقلام گياهي جهت كاشتن
11- استقرار و مراقبتهاي اوليه

فصل اول
نقش فضاي سبز و اهميت آن در زندگي انسان

ريشه ارتباط و علاقه انسان به گياه از سالهاي بسيار دور و شايد از دوران انسانهاي اوليه نشأت مي‌گيرد. در طول تاريخ استفاده از گياه مسير تكاملي و اشتقاق علمي گسترده‌اي داشته است. در اين راستا از زمان مهاجرت قوم ماد به فلات ايران، مردم اين سرزمين همواره در توسعه فضاي سبز و كاشت گياهان كوشا بوده‌اند به طور يكه روزگاري ايران به نام كشور گل و بلبل شهرت داشت. متأسفانه در دوران اخير در كشور ما گياهان مورد بي‌مهري بسيار قرار گرفته‌اند، بدين جهت بالا بردن سطح آگاهيهاي مردم در مورد فضاي سبز و آشنايي با خواص گياهان ضرورتي است كه مانع بروز فاجعه نابودي شهرها بر اثر آلودگي هوا و محيط زيست مي‌‌گردد. به همين منظور اهميت دادن به نقش فضاي سبز در زندگي انسانها و ايجاد علاقه بيشتر به درخت و گل و چمن در وجود هر كس امري است بسيار مهم كه در اينجا به طور اختصار به مواردي از آن اشاره ميشود كه اميد است علاقه و تفكر بيشتري را برانگيزد و هر كس بتواند مشوقي دلسوز براي ايجاد فضاي سبز در محيط زندگي خود باشد. (2)

نقش فضای سبز و اهميت آن در زندگی انسان
جنب پرتوها 1
دو دسته از پروتوهاي خورشيدي تأثيرات چشمگيري بر بدن انسان و ساير جانداران باقي مي‌گذارند. يكي از آنها پرتو مادون قرمز و ديگري پرتو ماوراء بنفش است. (2)
احساس آرامشي را كه انسان در سايه، به ويژه در سايه يك درخت احساس مي‌كند تا حدي مربوط مي شود به جذب پرتوهاي مادون قرمز خورشيد توسط درخت (ناگفته نماند كه پرتوهاي مادون قرمز با طول موج بلند خود خاصيت گرمازايي دارند) و مقداري نيز به دليل جذب پرتوهاي ماوراء بنفش صورت مي‌گيرد. امروزه تأثير اپرتور ماوراء‌بنفش بر بافت سلولي گياهان و جانوران و همچنين خاصيت گندزدايي آن بخوبي روشن شده است بنابراين نقش درختان در حمايت از انسان و ساير جانداران در برابر آفتاب سوزان به خوبي و روشن مي‌شود. (2)
جنب گرد و غبار
درختان به سبب پراكندگي شاخ و برگ خود بر تمام زوايا و سطوح، همچون يك گردگير عمل مي‌كنند. اگر درخت را به دقت نظاره كنيم مي‌تونيم تنه آن را به جاي دسته و شاخ و برگ آن را به جاي پرهاي روي يك گردگير معمولي كه در خانه بكار گرفته مي‌شود، تصوير كنيم. (2)
با اين ويژگي‌، درختاني كه در خاك ثابت مانده‌اند به منزله يك گردگير كاشته شده در زمين نقش خود را ايفا مي‌كنند طي بررسيهاي بعمل آمده يك هكتار از فضاي سبز كه حدوداً 200 درخت در آن كاشته شده باشد تا 68 تن از گرد و غبار را در هر بارندگي در خود جذب مي‌كند كاملاً واضح است كه با وجود چنين درختاني زدودن 68 تن گرد و غبار، رايگان خواهد شد. در صورتيكه بدون اين درختان بايد هزينه بسياري از براي اين كار اختصاص داد. (2)
توليد اكسيژن
هواي مورد نياز انسان در روز حدود 15 كيلوگرم است. در حالي كه جذب غذاي مورد احتياج وي به آب 5/1 كيلوگرم و غذا 5/2 كيلوگرم مي‌باشد. از اين مقدار هواي سالم كه به بدن انسان وارد مي‌شود 78 درصد آن را نيتروژن و 21 درصد آن را اكسيژن تشكيل مي دهد. گازهاي ديگر مانند گازكربنيك، نئون و هليوم به همراه اكسيدها ازت و گوگرد مقدار بسيار ناچيزي از وزن هوا را تشكيل مي‌دهند. مثلا گاز كربنيك 3 % گازكربنيك سريعاً به مرگ انسان منتهي مي‌شود. تأكيد مي‌شود كه مقدار زيادي از اكسيژن آزاد شده در طبيعت از طريق فضاي سبز توليد مي گردد. حال اگر درخت و فضاي سبزي وجود نداشته باشد مشكل انسان در رابطه با وجود گازكربنيك در هوا و كمبود اكسيژن به خوبي نمايان مي‌شود. علفها و چمنزارها اگر چيده و كوتاه نشوند سطح سبز زيادي را به وجود مي‌آورند مثلا يك متر مربع چمن چيده (بريده) شده و ارتفاع 3-5 سانتيمتر داراي 6 تا 10 مترمربع سطح سبز ميباشد. در صورتي كه همين چمن در حالت كوتاه نشده در هر مربع داراي 200 مترمربع سطح سبز است بر اساس اين محاسبه تنها 5/1 متر مربع چمن كوتاه شده ميتواند به اندازه يك انسان در يك سال اكسيژن توليد كند. (2)
توليد فيتونسيد 4

نقش فضای سبز و اهميت آن در زندگی انسان

بررسيهاي دانشمندان علم محيط زيست نشان مي‌دهد كه درختاني مانند گردو، كاج. نراد، بلوط، فندق، سرو كوهي ، اكاليپتوس ، بيد، افرا، زبان گنجشك و داغداغان از خود ماده‌اي به نام فيتونسيد در فضا رها مي‌سازند كه براي بسياري از باكتريها و قارچهاي تك سلولي و برخي از حشرات ريز اثر كشندگي دارد در عين حال توليد چنين موادي توسط درختان بر روي انسان اثر فرح بخشي دارد. دليل اين امر را دانشمندان چنين بيان مي كنند: مغز انسان از دو نيمكره چپ و راست تشكيل شده است نيمكره راست در تنظيم احساس غريزي و طبيعي انسان مانند تنظيم وقت و سر وقت حاضر بودن را بعهده دارد. انسان شهرنشين به دليل درگيري در كارهاي روزمره و شرايط محيط زيست شهري به مراتب كار بيشتري از نيمكره چپ خود مي‌كشد كه اين امر موجب اختلال بين دو نيمكره مغز و در نتيجه عملكرد طبيعي مغز انسان مي‌گردد. دانشمندان پي برده‌اند كه درختان به سبب رها سازي مواد شبيه فيتونسيد مي‌توانند تعادل بين دو نيمكره مغز را به خوبي برقرار ساخته و حالت طبيعي و آرام بخشي را به انسان ارزاني دارند بنابراين نقش آرامبخشي درختان و فضاي سبز به خوبي نمايان مي گردد.(2)
تعديل آب و هوا 5
درختان با تعريق و تعرق خود نقش حساسي در كاهش دماي ميكروكليما و افزايش رطوبت نسبي هوا ايفا مي كنند. دماي يك هكتار فضاي سبز در مرداد ماه تا 5/4 درجه كمتر از فضاي مجاور خالي از درخت است و به همين نحو رطوبت نسبي درون يك فضاي سبز تا 11 % بيش از محيط خارج اندازه‌گيري شده است با تعديل دو پارامتر ياد شده فضاي سبز، ميكروكليمايي به وجود مي‌آورد كه آسايش فيزيكي مناسبي براي زيست انسان در پي دارد.(2)
موثر در كاهش آلودگي صدا 6
در حالي كه آلودگي هواي تهران يا آلودگي جويهاي سياره رنگ و گنديده قابل رؤيت مي‌باشد، بسياري از شهروندان تهراني جنجال هياهوي اطراف خود را آگاهانه يا ناخودآگاه ناديده گرفته و آن را جزئي تفكيك ناپذير از زندگي شهري مي دانند. صداي گوش خراش فروشندگان دوره گرد با بلندگو، موتورسواران با سر و صدا در هر ساعت از روز، اتومبيلها با اگزوز ناقص و بوق زدنهاي بي‌مورد، مته‌هاي مختلف جهت كندن و لوله گذاري و با آسفالت خيابانهاي، صدا بلندگوهاي گوناگون، فضاي شهر را با آلودگي صوتي، آلوده مي سازند. (2)
بايد توجه كرد كه عادت به نوعي آلودگي دليل بر مصونيت در مقابل آن نيست بلكه عادت به معناي كاهلي، و هر چه بيشتر مستهلك شدن وغرق شدن در آلودگي است. اخطاريه اتحاديه پزشكان مبني بر آلودگي صوتي را بايد جدي تلقي كرد. (2)
هر صداي ناخواسته‌اي كه به گوش انسان برسد آلودگي صوتي محسوب مي‌شود و حتي صداي موسيقي ملايمي كه به طور ناخواسته از خانه همسايه به گوش برسد آلودگي صوتي به حساب مي آيد زيرا خود مخل آسايش فرد است. عكس العمل انسان در برابر صدا بستگي به عوامل ذهني مثل شدت صدا،‌‍ فركانس صدا و به عوامل عيني مانند مقبوليت يا عدم مقبوليت فرستنده صدا دارد. صداهاي ملايم عكس‌العملهاي خاصي را در انسان پديد مي‌آورد هنگامي كه شدت صدا به 70 يا 80 دسي بل مي‌رسد تأثيرات سر و صدا مي‌تواند ايجاد كري موقتي يا دائمي كند، و آن در حالي است كه سلولهاي گيرنده گوش به طور شديدي در معرض صدا قرار گيرند. اين تأثيرات بر انسان به طور مستقيم صورت مي‌گيرد. تأثيرات غيرمستقيم صداي ناخواسته بر انسان غيرقابل لمسم است. بي‌خوابي، پاره شدن افكار، كم حوصلگي، عصبي بودن،‌ بروز بيماريهاي رواني، از عوارض صداهاي ناخواسته است. (2)

نقش فضای سبز و اهميت آن در زندگی انسان

سبك شدن خواب- كاهش زمان خواب عميق كه جزء آلودگيهاي ناخوآگاه هستند كاهش مدت رويا- پريدن از خواب بر اثر صداهاي ناهنجار كه آلودگي آگاه شمرده مي‌‌شوند واكنشهاي فوق به وسيله آلودگي صوتي معادل 40-50 دسي بل ايجاد مي‌شود و حاصل اين واكنشها بدون ترديد،‌ كاهش بازده قدرت فكري و جسمي را در پي دارد به علاوه واكنشهاي اعصاب و گياهي انسان نيز به نسبت آلودگي متفاوت است. (2)
1- كاهش ضربان قلب و ناراحتي در آهنگ قلب و چرخه خون (افزايش احتمال سكته قلبي) 2- واكنشهاي ناشي از فشار عصبي،‌ در نتيجه توليد بيش از حد هورمون فرار آدرنالين و هورمون حمله آدرنالين مي‌گيرد. 3- دگرگوني آةنگ تنفس و نبض 4- كاهش گرماي پوست 5- كاهش واكنش مقاوم به صورت 6- تنگي روق 7- اختلال در نظم متابوليسم بدن 8- آلودگي صوتي غير قابل تحمل كه خود موجب انحراف سيستم اعصاب گياهي و حركتي شده كه در نتيجه اين اختلال بر كل بدن مؤثر است. اين جريان موجب بروز يك سلسله واكنشهاي احساسي مي‌گردد. مانند اختلال در حركت معده پيدايش تومور در معده و روده،‌ درد اعضاء دروني به صورت كنش و پيچش.(2)
رابطه بين سر و صدا و سرطان
بر اساس تازه‌ترين مطالعات انجام شده توسط پژوهشگران فرانسوي،‌ بين سر و صدا و بيماري سرطان در انسان رابطه‌اي نزديك وجود دارد. اين مطالعات جديد و نتايج حاصل از آن در آخرين شماره مجله فرانسوي (پارچ ماچ) درج شده است. در آنجا ‚ده است. سر و صداي شديد و تكرار آن باعث تضعيف عمومي مصونيت بدن انسان و در نتيجه تضعيف مقاومت وي در مقابل بيماريهاي خطرناك مي شود. بر اساس اين مطالعات، سر و صداي زياد بر ساختار هورمونهاي بدن انسان تأثير منفي مي گذارد و باعث اخلال در كار آنها و سپس سرطان هورمون مي‌شود. (2)
نقش گياهان در كاهش آلودگي صدا

نقش فضای سبز و اهميت آن در زندگی انسان
امروزه دانشمندان ثابت كرده‌اند كه درختان و درختچه‌هاي مي‌توانند در كاهش آلودگي صدا موثر باشند اگر چه خود صدا ممكن است رشد گياه را به مخاطره مي‌اندازد. كاهش رشدي در حدود 41% در يك مزرعه توتون كه در معرض صداي شديد قرار گرفته،‌ ديده شده است. به هر حال كيفيت كاهش صدا در درختان و درختچه‌هاي مختلف بر حسب اندازه برگ،‌ نوع و بلندي درخت تفاوت دارد.(2)
با آزمايشهايي كه به عمل آمده ديده شده كه درختان و فضاي سبزي كه در حاشيه خيابانها ايجاد شده است اثر كاهندگي بيشتري نسبت به ديوارهايي صداگير پيش ساخته و مصالح ساختماني دارند با اين حساب نقش فضاي سبز در كاهش آلودگي صوتي و كاهش هزينه‌هاي ساختماني (دوجدار شدن پنجره‌ها و ديوارهاي بلند) و زيبايي شهر كاملاً مشخص مي‌شود.(2)

فصل دوم
ضوابط اكولوژيك فضاي سبز شهري

اكولوژي شاخه‌اي از علوم بيولوژي است كه نحوه زندگي موجود را در رابطه با محيط زيست ‌اش مورد بررسي و تعمق قرار مي‌دهد. امروزه علم محيط زيست به عنوان شعبه اي از دانش اكولوژي مورد توجه خاص صاحب نظران قرار گرفته زيرا محيط زيست نيز عبارتست از كليه عوامل:‌‍ فيزيكي – شيميايي – بيولوژيكي- اجتماعي كه بر هم اثر متقابل داشته و با هم داراي رابطه تنگاتنگ هستند و اجزاء‌ تشكيل دهنده آن عبارتند از عوامل جاندار و بي جان و يا بهتر بگوئيم اجزاء لمس شدني و مرئي (جامدات – مايعات گازها)‌ و نامرئي (سير انرژي) كه اين انرژي نيز نهايتاً انرژي خورشيد است. (4)
از نظر زيست محيطي فضاي سبز شهري عبارتست از فضايي متشكل از گياهان با ساخت شبه جنگلي و برخوردار از بازدهي اكولوژيك زيست محيطي معين متناسب با شرايط زيست محيطي حاكم بر محيط زيست شهر. منظور از فضاي سبز در اين حالت بوجود آوردن شبكه‌اي وسيع و پيوسته از فضاي سبز در پيرامون شهر مي باشند. اين شبكه فضاي سبز مي‌بايست از يك سو كل فضاي شهر را از بازدهي اكولوژيك خود منتفع سازد و از طرف ديگر نيازهاي زيست محيطي پيرامون خود را فراهم نمايد. مثلا يك نوار فضاي سبز در كنار خيابان ميتواند از نظر كاهش آلودگي‌هاي صوتي و غبار براي پياده رو و

نقش فضای سبز و اهميت آن در زندگی انسان

پسورد فایل: www.bazaarfile.ir