اثرات ورزش و فعاليت جسمانی بر سلامت جسم و روان
اهداف مقاله
1- آشنايي فراگيران به اثرات مثبت جسمي و روحي رواني ورزش.
2- جدي گرفتن امر ورزش و تحرك به گونه‌اي كه افراد ورزش را جزئي از كارهاي روزانه خود بدانند.
3- تاثير به نگرش و عملكرد فراگيران و كمك به كاهش ميزان بيماري‌ها با اجراي تمرينات ورزشي.
خلاصه
ورزش و فعاليت جسماني ، روشي براي ارتقاء سلامت و پيشگيري از بيماريهاي جسمي و رواني است . افرادي كه از آمادگي و توان جسمي خوبي برخوردار هستند ، در فعاليت‌هاي اجتماعي و فردي موفق‌ترند. زيرا اين افراد از شادابي ، انرژي و سلامت بيشتري برخوردارند. در اين مقاله به اختصار به اثرات ورزش در سلامت جسم و سلامت رواني اجتماعي اشاره شده است؛ توجه به نتايج مفيد ورزش در نيروهاي مسلح از اهميت خاصي برخوردار است؛ زيرا علاوه بر كاهش هزينه‌هاي درماني نيروهاي مسلح ، آمادگي جسمي و رزمي نتيجه اصلي و مفيد ورزش خواهد بود.
مقدمه
علم پزشكي علاوه بر معاينات و تجويز داروها و اعمال جراحي كه در مورد بيماريهاي مختلف انجام مي‌دهد، از ورزش نيز به عنوان وسيله‌اي در جهت بهب ود و
اثرات ورزش و فعاليت جسمانی بر سلامت جسم و روان
سلامتي بيماران بهره مي‌برد. بعضي از پزشكان در مواردي مثل كم‌خوابي ، كم كردن وزن و ضعف‌هاي عضلاني مثــــــل كمردرد، كسب هماهنگي‌هاي عصبي و عضلاني در بعضي از انواع فلج ، توان‌بخشي ، نداشتن اشتها ، داشتن اضطراب يا هيجانات روحي ، بي‌قراري‌ها ، افسردگي‌ها ، احساس پوچي و بسياري ديگر از موارد ، بيمار خود را به ورزش كردن تشويق مي‌نمايند (1). در اسلام نيز به ورزش شنا ، تيراندازي ، سواركاري و حتي پياده‌روي سفارش شده است. پيامبر اكرم (صلي‌اله عليه و آله وسلم) پياده‌روي را بهترين درمان براي بسياري از بيماري‌ها معرفي مي‌كنند (2). انواع ورزش را مي‌توان بر حسب ميزان فعاليت جسماني و انرژي مصرفي در واحد زمان به ورزشهاي سبك، نيمه سنگين و سنگين تقسيم كرد. به طور كلي ورزشهاي سبك اثرات مفيد0ي بر جسم و روان انسان دارد كه در ذيل به شرح آن مي‌پردازيم.
تاثير ورزش بر قلب و عروق
قلب يكي از اعضاء حساس و مهم بدن حيوانات و انسان است. در انسان ، هر گونه اختلالي در عملكرد قلب ، موجب اختلال در فعاليت‌هاي روزانه خواهد شد. يكي از راههاي مراقبت از قلب ، انجام فعاليت‌هاي جسماني و ورزشهاي مناسب – به تناسب وزن و سن است. تأثيرات مثبت ورزش بر سيستم قلبي عروقي عبارتند از:
1- تقويت عضله قلب و ساير عضلات بدن.
2- تسريع در جريان خون و انتقال بهتر اكسيژن به قسمت‌هاي مختلف بدن.
3- پيشگيري از بروز بيماري فشار خون به دليل كاهش كلسترول و باز شدن عروق (3).
4- به دليل تقويت عضله قلب و افزايش قدرت انقباضي آن، تعداد ضربان قلب در حالت استراحت در هر دقيقه كمتر شده و در مقابل ، خون با نيروي بيشتري به جريان مي‌افتد.
5- با انقباض عضلات پا در حين ورزش ، خون راحت‌تر به قلب باز مي‌گردد و از بروز واريس در پاها جلوگيري مي‌شــود (3).
تاثير ورزش بر دستگاه تنفس
علاوه بر اثرات مثبت ورزش بر سيستم قلب و عروق و افزايش توانمندي عضلات بدن ، دستگاه تنفس نيز توانايي بيشتري پيدا مي‌كند. در زمان انجام فعاليت جسماني و ورزش ، مقدار مصرف اكسيژن اعضاء مختلف بدن افزايش پيدا مي‌كند و حجم و سرعت جريان خون براي رساندن مواد مغذي و اكسيژن به اعضاء و بافتهاي مختلف افزايش مي‌يابد. در جدول «1» مقايسه مقدار جريان خون در حالت استراحت و تمرينات سنگين ورزشي را مشاهده مي‌كنيم كه بيانگر مقدار اكسيژن مصرفي و مورد نياز اندامهاي بدن است (4).
اثرات ورزش و فعاليت جسمانی بر سلامت جسم و روان
مهمترين اثرات ورزش بر دستگاه تنفس عبارتند از :
1- با ورزش كيسه‌هاي هوايي شش‌ها بيشتر باز شده و بازدهي آن‌ها افزايش مي‌يابد.
2- افزايش حجم تنفسي در طول شبانه‌روز ، موجب دريافت اكسيژن بيشتر و رساندن آن به اندامهاي بدن مي‌شود.
3- قابليت دريافت و مصرف اكسيژن بيشتر ، موجب مي‌گردد كارآيي جسماني افزايش يافته و ديرتر خسته شويم (6).
تاثير ورزش بر دستگاه گوارش
كاركرد صحيح دستگاه گوارش تا حدود زيادي بيانگر صحت و سلامت انسان است به گونه‌اي كه بسياري از متخصصين داخلي معتقدند اكثر بيماريهاي انسان مربوط به اختلال در دستگاه گوارش مي‌باشد.
اثرات مثبت ورزش بر دستگاه گوارش عبارتند از :
1- تمرينات بدني موجب تحريك اشتها و ميل به غذا مي‌شود. مخصوصاً در افرادي كه دچار بي اشتهايي عصبي هستند ، اين اثر بسيار مشهود است.
2- ورزش با تحريك دستگاه گوارش مانع ايجاد يبوست مي‌شود (7).
تاثير ورزش بر دستگاه حركتي
اثرات مفيد ورزش بر سلامت و كاركرد بسيار خوب دستگاه عضلاني اسكلتي بر كسي پوشيده نيست و اولين عضوي كه با ورزش كردن ، تغييرات مطلوبي را در آن احساس مي‌كنيم ، عضلات اندامهاي حركتي است.
مهمترين اثرات مفيد ورزش بر دستگاه حركتي عبارتند از :
1- عضلات بدن با انجام ورزش مناسب تقويت مي‌شوند و قدرت كارآيي جسمي افزايش مي‌يابد.
2- ورزش صحيح از آرتروز جلوگيري كرده موجب سلامت و استحكام مفاصل مي‌شود و مقاومت مفاصل را در مقابل صدمات افزايش مي‌دهد (8).
3- موجب كشش عضلات و انعطاف پذيري بيشتر بدن مي‌شود.
4- ورزش موجب استحكام استخوان‌ها شده و از پوكي آن جلوگيري مي‌كند (9).
5- با تقويت عضلات ستون مهره‌ها از بروز كمر درد پيشگيري شود (8 و 10).
6- همچنين ورزش از شل شدن عضلات جلوگيري كرده و ذخيره انرژي عضلات را افزايش مي‌دهد (7).
تأثير ورزش بر غدد داخلي
با تمرين‌هاي مناسب ورزشي ، ترشحات غدد داخلي تنظيم شده و در شرايط مختلف به مقدار لازم در بدن هورمون مورد نياز ترشح مي‌شود. در نتيجه ، ورزش تاثيرات مطلوبي بر جسم و روان انسان خواهد گذاشت (7). در بيماران ديابتي و افرادي كه مستعد به ديابت هستند قند خون
اثرات ورزش و فعاليت جسمانی بر سلامت جسم و روان
پسورد فایل: www.bazaarfile.ir
